صدام درامور داخلى نابغه ودرسياست خارجى ناكارآمد بود يك پژوهش امريكايى:رابطه يكجانبه صدام بااطرافيانش مهلك بود

واشنگتن – احمد الشيتي در يك پژوهش مستند كه براى نخستين بار تحليل همه جانبه اى نسبت به رفتار صدام حسين رئيس جمهور سابق عراق در امريكا به دست داده گفته شده است كه صدام حسين در اداره كشورش نابغه ولى در سياست خارجى ناكارآمد بوده است. اين پژوهش كه مبتنى بر اسناد سرى و مكالمات ضبط شده دفتر رياست جمهورى عراق مى باشد ثابت كرده كه عمده ترين مشكل صدام يك طرفه بودن رابطه او با اطرافيانش بوده و همين موجب گرديد كه در سال 2003 ارتش امريكا بتواند بغداد را به اشغال خود درآورده و بر همه شئونات عراق و از جمله سرى ترين اسناد كاخ صدام دسترسى پيدا كند. در راس تحليلگرانى كه مدارك كاخ رياست جمهورى عراق را بررسى كرده اند معاون مركز پژوهشهاى اسناد جنگ، زير مجموعه دانشگاه دفاع ملى امريكا و سرهنگ كيون وودز يك بازنشسته ارتش امريكا كه در سال 2004 به كادر تحقيقاتى انستيتوى پژوهشهاى دفاع ملى پيوسته، بوده اند. آنان از همه امكانات باقيمانده در قصر استفاده كرده و ثابت كرده اند كه صدام اصولاً در ارتباط با جهان خارج از كشورش كم توجه بوده و ضعيف عمل كرده است. در اين تحليل سياسى امريكايى آمده است كه عدم پايبندى صدام به ارتباط فعال با جهان خارج و رابطه يك جانبه اى كه با تحليل گران و مشاوران خويش برقرار كرده بود و نيز اعتماد شديدى كه به بعضى از تحليلهاى اطرافيان خود در زمينه امور بين الملل داشت باعث شده بود كه او در برخى از واقعيت و خيال سير كند و دنياى او آميزه اى از تصورات و واقعيات باشد. اين پژوهش مى افزايد كه سرنوشت عراق در دهه هاى اخير به گونه اى عميق به محوريت صدام در دوران زمامداريش برمى گردد. فساد ادارى موجود در آن زمان نه تنها آشكارا پس از جنگ سر باز كرده است بلكه متاسفانه در نظام جديد به مشكلى اساسى تبديل شده است. براساس تحليل آرشيو صوتى كاخ صدام، تحليل گران به اين نتيجه رسيده اند كه سياست پيشگيرى از وقوع جنگ عراق- امريكا به دلايل مختلفى شكست خورد و نمى توان اين شكست را فقط به يك عامل برگرداند و آن را تنها ناشى از رفتار شخصى صدام دانست. از همه مهمتر اين كه حتى در صورت موفقيت اين سياست در آن زمان باز هم نمى شد از عدم دسترسى عراق به سلاح اتمى مطمئن شد زيرا از ديدگاه صدام داشتن چنين سلاحى مى توانست او را به در پيش گرفتن سياست خصمانه تر به ويژه عليه اسرائيل تشويق كند. كيون وودز در اين تحليل اظهار نظر مى كند كه بررسى اسناد موجود در عراق به خوبى ماهيت نظام هاى توتاليتر را نشان مى دهد. مدارك بى نظيرى كه به دست آمده نشان مى دهد كه صدام در اداره امور داخلى كشورش واقعاً نابغه بوده است. او در دورانى كه خشونت و عدم امنيت از صفات بارز آن بود توانست به رغم دشواري هاى فوق تصور، كشورش را به پيش ببرد و از دستگاههاى امنيتى خود هرچه تمامتر استفاده نمايد و نيز اطرافيان خويش را به مناسبترين اشكال به كار گيرد. اين پژوهش مى گويد كه يكى از بارزترين نمونه هاى گزينش افراد در نظام صدام نحوه انتخاب فرمانده گارد رياست جمهورى او بود. اين نيرو كه عامل اصلى حمايت صدام در مقابل خطرات داخلى بود، از عالى ترين آموزشهاى لازم برخوردار بود و وفادارترين عناصر ارتش عراق را دربر مى گرفت. لذا فرمانده آن بايد از زبده ترين افراد مورد اطمينان انتخاب مى شد و همين طور هم شده بود. بنابه تحليل موجود، بازجويى هاى به عمل آمده از فرماندهان ارتش صدام پس از سقوط رژيم وى نشان داده است كه مراحل گزينش فرماندهان سطح بالا، بسيار دقيق بوده است و همين باعث مى شد كه به رغم تغيير و تحولات در كادرهاى فرماندهى، جايگاه صدام در امان بماند. پژوهش مذكور مى افزايد: صدام قدرت عجيبى در مانور و نحوه برخورد با فرماندهان نيروهاى مسلح و امنيتى خود داشت و نمى گذاشت آلترناتيوهايى در اينجا و آنجا عليه او تشكيل شود. لذا از ديد مردم عراق او تنها ديكتاتورى بود كه مى توانست كشورشان را اداره كند. در زمان صدام افسران ارشد نمى توانستند ارتباطى گرم با يكديگر داشته باشند و براى همه واحدها، خبرچينانى تعيين شده بود كه اطلاعات را از درون واحدها به كاخ صدام مى رساندند. در تحليل ديگرى كه انستيتوى واشنگتن براى مطالعات سياسى خاور نزديك در مورد صدام داده، آمده است كه وى اصولاً در مديريت امور خارجه عراق ضعيف و ناكارآمد بود و عمده ترين مشكل او در اين زمينه اين بوده است كه مى خواست همان سياست داخليش را با همان اهداف راهبردى در برخورد با خارج به كار گيرد و استراتژى دفاعى خويش را بر همان مبنايى كه در سياست داخلى دنبال مى كرد، بنا نهد.